BIRLESIM_MÜHENDİSLİK 2021 FAALİYET RAPORU

BİRLEŞİM MÜHENDİSLİK 2021 FAALİYET RAPORU 35 İnşaat Sektörü İnşaat sektörü, yarattığı katma değer ve istihdam olanaklarıyla ülkemiz ekonomisi için bir kaldıraç görevini üstlenirken, ekonomimiz geleneksel olarak inşaat ve emlak piyasasına dayalı olarak büyüme göstermektedir. Büyük ölçüde ulusal sermayeye dayanan Türkiye inşaat sektörü, yüzlerce meslek dalını ilgilendirmesi nedeniyle ve etkileşim içinde olduğu yan sektörlerle ülkemizin istihdam ve üretim sürecini önemli ölçüde etkilemektedir. Ulusal ve uluslararası alanlarda büyük bir deneyime ve potansiyele sahip olan sektör, kendisine bağlı 200’den fazla alt sektörü harekete geçirme özelliğiyle “lokomotif sektör” konumundadır. GSYH’deki büyüme ile yüksek korelasyona sahip inşaat sektöründe son üç yıldır bir daralma izlenmektedir. 2021 yılında devam eden pandeminin ekonomik faaliyetler üzerindeki baskılayıcı etkisinin, yüksek enflasyon ve döviz kurunun maliyet yönlü etkisiyle birleşmesi sonucunda, 2021 yılının ilk iki çeyreğinde sırasıyla %3,2 ve %3,8 oranında sınırlı bir biçimde büyüyen inşaat sektörü, 3. çeyrekte %5,9 ile ani bir daralma yaşamış; son çeyrekteki %3,9’luk daralmayla yıl bazında %0,9 oranında küçülmüştür. Bir önceki yıl sonunda %5,0 seviyesinde olan sektörün GSYH içindeki payı, 2021 yılında çeyrekler itibarıyla %5,2, %5,7,%4,9 ve %4,7 olarak belirlenmiştir. Son iki yıldır yükselişte olan ve 2021’de artış hızı ivmelenen girdi maliyetlerinin seyri maliyet endeksi ve mevcut ve yeni alınan işler seviyelerine yansımaktadır. İnşaat yatırımlarında 2021 yılının ikinci çeyrek dönemindeki artış, sonraki iki çeyrekte yerini sırasıyla %9,6 ve %8 oranında bir gerilemeye bırakmıştır. İnşaat maliyet endeksi, 2021 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %15,70, yıllık bazda %67,74 artmıştır. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %20,35, işçilik endeksi %1,44 artarken, yıllık bazda sırasıyla %85,77 ve %24,01 artış izlenmiştir. Belediyeler tarafından 2021 yılında verilen yapı ruhsatlarında, bir önceki yıla gören; bina sayısında %14, yüzölçümünde %24,1 ve daire sayısında %16,8 artış izlenmiştir. Ancak, yatırım iştahı gerilemekte olan sektörde inşaat maliyetlerindeki artış ve ekonomik dalgalanmalar mevcut işleri ve yeni iş siparişlerini sınırlamaya başlamıştır. İnşaat sektöründe mevcut işler seviyesi Temmuz ayı başından itibaren tam açılmaya geçilmesiyle birlikte önemli bir sıçrama gösterirken; Temmuz-Eylül döneminde artışını sürdürmüş, Ekim ayından itibaren durağanlaşarak yılın son ayında bir önceki aya göre 2,0 puan gerilemiştir. Yeni iş siparişleri sonbahar aylarındaki dalgalı seyrin ardından Aralık ayında bir önceki aya göre 2,6 puan azalmıştır. Sektörde mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğin düşük seyrettiği ve TÜİK Sektörel Güven Endeksleri arasında eşik değer (100) altında kalmaya devam eden İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Aralık ayında önceki aya oranla %3,9 düşüşle 90 seviyesine gerilemiştir. Sektörde alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksi %3,2 azalarak 79,2 ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksi de %4,4 azalarak 100,9 değerini almıştır. Türkiye genelinde konut satışları, 2021 yılında bir önceki yıla göre %0,5 azalışla 1.491.856 adet olarak gerçekleşmiştir. Bunun %30,1’ini birinci el konut satışları oluştururken, ikinci el konut satışlarının payı artışını bu yıl da sürdürerek %69,1’e yükselmiştir. Yurt dışı faaliyetleri kapsamında da ekonomiye döviz katkısı ve Türk işgücüne istihdam sağlayan inşaat sektörü, pandemi şartlarına rağmen, artan aşılamanın ve petrol fiyatlarının desteğiyle canlanan yurt dışı pazarda yeni proje hedefini aşmıştır. Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre; yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında, 2021 yılında 67 ülkede 384 projeyle 29,3 milyar ABD dolarlık yeni iş hacmine ulaşılmıştır. Önümüzdeki dönemde, küresel likidite koşullarında öngörülen daralmalar, jeopolitik risklerdeki artış eğilimi, döviz kurlarının yüksek seyri ve faiz tarafındaki gelişmelerin inşaat yatırımları üzerinde oluşturduğu risk unsuru gündemde önemli yer tutacaktır. Sektör gündeminin bir diğer önemli başlığı da dijital ve yeşil dönüşüm konularında ilerlemenin sürmesi ve sektör geneline yayılması olacaktır. SEKTÖREL GÖRÜNÜM GSYH’deki büyüme ile yüksek korelasyona sahip inşaat sektöründe son üç yıldır bir daralma izlenmektedir.